Proceso experimentado pola persoa á que se destina a obra teatral a través do cal empatiza con quen a protagoniza, comprende as súas accións, e sente que, nas mesmas circunstancias, actuaría do mesmo xeito.
A identificación é unha consecuencia fundamental da estrutura da acción aristotélica, organizada desde un argumento causal no que a verosimilitude e necesidade dos acontecementos amosados xeran de inmediato a complicidade cun heroe cuxas circunstancias se comprenden a través do que Aristóteles denomina terror e a compaixón, debido a que o mecanismo hermenéutico provocado polo argumento depende da lóxica (causalidade). O público da traxedia, segundo Aristóteles, chegará á catarse grazas a ese proceso racional de comprensión da orde de acontecementos que o conducirá á emoción extrema cuxo detonante é a empatía, unha empatía que, ademais, serve coma mecanismo de comprensión do mundo ou da condición humana. A mímese, en definitiva, implicará esa comparación entre o heroe e a persoa á que se destina a obra, un reflexo forzado polas circunstancias comunicativas do teatro e en cuxa dimensión didáctica ten unha responsabilidade esencial a definición primeira dese “obxecto da mímese” segundo a propón Aristóteles: superior, inferior e semellante. Compararse cun obxecto ou personaxe superior a un e inacadábel, chegar a comprender as súas motivacións e os pasos que percorre o seu destino tráxico, implica unha elevación esencial (emocional, social) que xera unha aprendizaxe extrema vencellábel co concepto de catarse, e por iso isto só se logra a través da traxedia, xénero que imita as accións nobres (superiores) e que, polo tanto, logra a identificación coa nobreza. A comedia, pola súa banda, terá como obxecto da imitación as accións ruíns, e por iso nin logra nin persegue a identificación, senón que tenta manter a distancia (ironía) entre a persoa que recibe a obra e os personaxes da mesma; por iso, indica Aristóteles, provoca a risa.
A crítica a ese proceso de identificación é o alicerce do Teatro Épico de Bertold Brecht tal como se pode ver nos seus Escritos sobre teatro dos anos trinta. Brecht ve na identificación un xogo perverso que, a través da catarse, impide que o espectador tome conciencia crítica sobre o que está a ver e o incapacita para a acción política. É por isto polo que os efectos de distanciamento postos en práctica no teatro épico van orientados, en boa medida, a rachar a ilusión da identificación e obrigar o público a tomar distancia.
Pola súa banda, en 1977, o teórico da recepción Hans-Robert Jauss, interesouse polo concepto de identificación e tentou demostrar tanto o seu posíbel desvencello da catarse coma o seu posíbel vínculo coa comedia. Estabeleceu por iso cinco tipos de identificación, en virtude da relación que estabelece o protagonista coa persoa destinataria da obra, resumidas neste cadro:
| Tipo de identificación | Relación | Disposición receptiva | Conduta
(+ progresiva -regresiva) |
| 1. Asociativa | Actuación/competición | Pórse no lugar de todos os participantes | +goce da liberdade
-exceso permitido (ritual) |
| 2. Admirativa | Heroe perfecto | Admiración | +emulación |
| 3. Compasiva | Heroe imperfecto | Piedade | +interese (moral)
-sentimentalismo |
| 4. Catártica | Heroe que sofre/oprimido | Emoción tráxica
Liberación da alma Liberación cómica |
+interese desinteresado
-pracer de mirón -burla |
| 5. Irónica | Heroe desaparecido / Antiheroe | Sorpresa
Provocación |
+resposta sensíbel
-indiferencia |